როგორია განათლება ამერიკაში? რა საფეხურების გავლა დასჭირდა ამ ქვეყანას სამაგისოდ, რომ ამერიკული განათლება ერთ-ერთი მოთხოვნადი და გამორჩეული ყოფილიყო დანარჩენი მსოფლიოსათვის.
მივყვეთ,
ნაბიჯ-ნაბიჯ.
შეერთებული შტატები ცნობს და აღიარებს განათლების მხოლოდ
სამ მომწოდებელს: საჯარო სკოლას, კერძო სკოლას და სახლის სკოლას.
20 წლის წინ, როცა ცხოვრება დავიწყე ალაბამას შტატში, იქ გავიგე პირველად რომ სახლშიც შეგეძლო განათლების მიღება და ამის უფლებას და შესაძლებლობას კანონი გაძლევდა. და აღიარებდა სახლში მიღებულ განათლებას, ოღონდაც, შტატი გიწესებს ასათვისებელ მასალას და მისი გამოცდის ბერკეტებიც გააჩნია.
მაშინ მახსოვს, ჩავეძიე, რა იყო ის მიზეზი, რითაც სახლში სწავლა გაამართლა და ათასი პროტესტის მიუხედავად ესეც კონსტიტუციურ უფლებად დატოვა სასამართლომ.
ეს გახლდათ მშობლების შიში სასწავლებლებში ნარკოტიკის გავრცელებისადმი, სისასტიკისადმი, აკადემიური პროგრამებით უკმაყოფილება, და ბოლოს ბავშვის ფიზიკური თუ ფსიქიკური პრობლემების არსებობა.
მე ახლაც მგონია, რომ თუნდაც ფსიქიკური პრობლემების გამო ბავშვი არ უნდა მოწყდეს გარემოს, მაგრამ აქაც სასამართლო ბავშვის უფლებიდან ამოვიდა.
რამდენადაც გასაკვირი არ უნდა იყოს,
ამერიკაში სასკოლო ცხოვრება არ რეგულირდება ფედერალური მთავრობის მიერ
და ამას თითოეული შტატის მთავრობა განაგებს.
კანონი განათლების შესახებ, პირველი წინადადებიდან ბოლო წერტილამდე მორგებულია ბავშვის გონებრივ შესაძლებლობებზე და მის განვითარებაზე. ითვალისწინებენ გარემოსაც, - ის რაც მოეთხოვება ნიუ-იორკის შტატის მოწაფეს, შეიძლება არ მოეთხოვებოდეს მონტანას და ოკლაჰომას შტატის ბავშვს.
მე მახსენდება, ერთმა ახალჩამოსულმა ქართველმა მშობელმა მთხოვა წამეკითხა სკოლიდან მოწერილი წერილი, რომ გაერკვია, რას ითხოვდნენ. წერილში ეწერა, რომ ბავშვის გონებრივი შესაძლებლობები ვერ ითვისებს ამ სემესტრის მასალას და გადავწყვიტეთ რომ ერთი კლასით უკან გააგრძელოს სწავლაო.
ბავშვის გონებამ ვერ დაძლია იმ
სემესტრის მასალა და სკოლამ თვალი კი არ დახუჭა (როგორც ეს ჩვენთან ხდება),
არამედ შეისწავლა სად უჭირდა ბავშვს და გამოსავალი იპოვა.
აქ მასწავლებელია ბავშვის გონების განვითარების წარმართავი, იგი გამოითვლის რომელი ბავშვი რომელ ჯგუფს მიეკუთვნება - დაბალს, საშუალო თუ მაღალს.
დაწყებით სკოლები (ELEMENTARY SCHOOL) ყოველთვის ცალკეა და ერთ შენობაში ვერასოდეს შეხვდები პატარას და უფროკლასელს. აქ 5-დან 11 წლამდე ასაკის ბავშვები სწავლობენ. ერთი მასწავლებელი ჰყავთ და ის ასწავლის ყველა საგანს, გარდა მუსიკისა, სახვითი ხელოვნებისა და ფიზკულტურისა. მეტი ყურადღება მახვილდება ისეთი საგნების შესწავლაზე, როგორიცაა არითმეტიკა, წერა-კითხვა და მხარეთმცოდნეობა.
ყველა საგნის შესწავლა ეფუძნება თამაშით სწავლას და ინტერესთა კლუბებს, - ექსკურსიებს თუ სპექტაკლებს.
შემდეგ მოსწავლე სწავლას აგრძელებს
ახალ სკოლაში (MIDDLE SCHOOL) საშუალო
სკოლაში გადასვლისას.
იქაც იგი ძირითად
საგნებს ეუფლება: ინგლისურ ენას, მათემატიკას, სოციალურ
მეცნიერებათა საგნებს, საბუნებისმეტყველო
მეცნიერებასა და ფიზკულტურას.
აი, აქ ემატება არჩევითი საგნები: მუსიკა, უცხო ენების დამატებითი კურსები, ცხოვრების ჯანსაღი წესის საფუძვლები, ბიზნესის წარმოების საფუძვლები და სხვა.
მაგრამ ყველაზე მთავარი, რაც უნიკალურს ხდის
ამერიკულ სკოლას, ესაა:
ამერიკულ სკოლებში არ არსებობს “კლასები” ამ სიტყვის ქართული გაგებით ანუ მოსწავლეთა ჯგუფი, რომელიც ერთი და იმავე შემადგენლობით ესწრება ყველა საგნის გაკვეთილს – ამერიკელი მოსწავლე ყოველ გაკვეთილზე შესაძლოა სხვადასხვა გარემოცვაში აღმოჩნდეს.
ეს მის მიერ არჩეულ საგნებზეა დამოკიდებული. სკოლაში არცერთი მოსწავლის გაკვეთილების ცხრილი არ არის ერთნაირი -
აი, მესამე ზარზე ერთ აუდიტორიაში გაკვეთილს ატარებს მისის დაიმონდი, მსოფლიო ისტორიის კურსს - ამ საკლასო ოთახში შეგვიძლია ვნახოთ მეექვსე კლასელი ლეონარდოც და მეშვიდე კლასელი ვიქტორიაც, რომლებმაც წელს აირჩიეს მსოფლიო ისტორიის კლასის პირველი საფეხური.
თვითონ მოსწავლე ალაგებს როგორ უნდა გამოიყურებოდეს მისი წლევანდელი გაკვეთილების ცხრილი, ოღონდაც მან იცის, რომ ატესტატისთვის უფროს კლასებში უნდა მიაღწიოს C დონეს, და ამისთვის დასჭირდება 3 წელი მათემატიკა და საბუნებისმეტყველო საგნები, 4 წელი ლიტერატურის ისტორია, რაღაცა წლები სოც-მეცნიერების დისციპლინები და ასე შემდეგ.
სულ სხვა ფენომენია უმაღლესი განათლება ამერიკაში, რომელსაც სხვა ბლოგებში აუცილებლად დავუბრუნდები.
მასალის გამოყენების პირობები