კულტურა
„სამანიშვლის დედინაცვალი“ ბავშვის დაბადების გარეშე
FaceBook
სამანიშვილის დედინაცვალი დავით კლდიაშვილმა 1896 წელს დაწერა.

მას შემდეგ 122 წელი გავიდა თუმცა ტექსტს ამ ხნის განმავლობაში არც ერთ ეპოქაში, სახელმწიფო წყობასა თუ იდეოლოგიაში არ დაუკარგავს აქტუალობა. დავით კლდიაშვილმა დაწერა მარადიული ტექსტი, რომელიც ყველა დროში ერთნაირი სიძლიერით ზემოქმედებს.

არადა ღიმილისმომგვრელი ამბავია, კლდიაშილმა თავისი დრამა პრაქიკულად ანეკდოტზე ააგო. შვილი მამას მაშვლად დაუდგება, ქონების გამყოფის დაბადების შიშთ, ორჯერ განათხოვარი და უშვილო ქალის საძიებლად წავა. თუმცა, მისი მცდელობა ამაო გამოდგება ბავშვი მაინც დაიბადება.
გარდა კონკრეტული ადამიანების დრამატული ისტორიის აღწერისა, კლდიაშვილი გვიყვება გარდაუვალობაზეც, რომელიც ყველა მცდელობის მიუხედავად მაინც აღსრულდება და ეს სულაც არ არის `ბედი" და "წერა", რომელსაც ვერ გაექცევი. ეს კანონზომიერებაა ისტორიული აუცილებლობა, კლდიაშვლის გმირების შემთხვევაში დროის დინება, რომელსაც ვერ შეაჩერებ.

პლატონი ღარიბი აზნაურია, იმ ფენის წარმომადგენელი, რომელი სოციალური ფენის არარსებობა და გაქრობა ისტორიამ და დრომ გადაწყვიტა. მათი ადგილი და სტატუსი გაუქმებულია. ისინი "აზნაურის" ფორმით და როლით საჭირონი აღარ არიან. დრო მათ ახალი გამოწვევის წინაშე აყენებს, რომლის მიღება და გააზრება არაფრით უნდათ.

პლატონი განასახიერებს ყველა იმ ადამიანს, რომელიც სიახლის, მოდერნის შეჩერებას ცდილობს. პლატონი განასახიერებს რეტროგრადს, რომელსაც სასიკვდილოდ აშინებს ყველაფერი ახალი, რომელიც მის გაწონაწორებულ ცხოვრებას ცვლილებებით ემუქრება.

როგორც ყველა რექროგრადი ცდილობს დროის დინებას გადაუდგეს, თავის კალაპოტში დატოვოს, ნებისმიერი ცვლილება კატასტროფად შეაფასოს, ყველანაირად შეეცადოს შეაჩეროს გარდაუვალობა.

ბავშვის დაბადებაც გარდაუვალობაა. ბავშვი ახალი დროებაა, ახალი ისტორია. როგორც ბავშვის დაბადებას ვერ შეაჩერებ და ეს ბუნების კანონზომიერებაა, ისე ახალ დროებას გზას ვერ გადაუკეტავ იგი მაინც "დაიბადება".

პლატონს ამ "ახალის დაბადება" სიკვდილზე მეტად აშინებს.

და არა მარტო პლატონს. ამიტომ არის "სამანიშვილის დედინაცვალი" მარადიული ტექსტი. იგი ჩვენს თანამედროვე და ყველა დროის რეტროგრადებსაც ეხება. რეტროგრადებს, რომლებიც ყველა ფორმით ცდილობენ წარსულში დარჩენას, ამართლებენ ძველს, "ცილს წამებენ" ახალს, მის დემონიზებას ცდილობენ და ყველანაირად იღწვიან რომ "ბავშვი არ დაიბადოს", სიახლე არ გაჩნდეს, დრომ ახალი პირობა დ ა გამოწვევა არ დააყენოს.

ბაღდათის სახალხო თეატრმა თეატრალურ ფესტივალზე "თეატრალური იმერეთი -2018" "სამანიშვლის დედინაცვალი "წარმოადგინა. კიდევ ერთხელ გაგვახსენა ერთ-ერთი ყველაზე დიდი ქართველი ავტორის ანეკდოტივით ამბავზე აგებული დიდი დრამა.

სპექტაკლის ავტორებმა მხოლოდ ამბავი მოყვნენ, განსაკუთრებული ინტერპრეტირების დ ა ქცენტების ცვლის გარეშე. მათ ტექსტის ახლებური წაკითხვა არ შემოგვთავაზეს. ამით ერთგვარად პლატონის "მხარე დაიჭირეს" ანუ ცვლილება არ შემოიტანეს და ისტორიაში ყველაფერი "ხელუხლებელი" დატოვეს.
არადა სპექტაკლი თუ ნებისმიერი მხატვრული ნაწარმოები იმისთვის იდგმება და იწერება, რომ ცვლლება მოხდეს, ანუ "ბავშვი დაიბადოს". ავტორმა, არა აქვს მნიშვნელობა თავისას წერს თუ სხვისი ტექსტის ინტერპრეტირებას აკეთებს, ნაყოფი უნდა შობოს, რომელიც სიცოცხლეს გააგრძელებს.

Print